के हो सवारी दुर्घटना ? दुर्घटना भएमा के गर्ने ?

सवारी दुर्घटनाबाट हुने क्षतिमा धन सम्पतिको क्षति भन्दा मानवीय क्षति अति संवेदनसील र हृदयविदारक हुने कुरा हामी सबैले महसुस गर्दै आएका छौ । सवारी दुर्घटनाका कारण कतिको अकालैमा मृत्यु भएर जिउज्यान गुमाउनु परेका र कतिपयले अपाङ्ग भएर लामो समयसम्म कष्टकर जीवन विताउन परिरहेको हुन्छ । यसरी हुने जनधनको क्षतिका कारण परिवार, समाज देखि लिएर राज्य समेतले त्यसको प्रतक्ष परोक्ष असर भोग्नु परिरहेको हुन्छ । सवारी दुर्घटनाबाट हुने जनधनको क्षतिलाई न्यूनिकरण गर्नका लागि सरोकारवाला सम्बन्धित सबै पक्ष त्यतिकै जिम्मेवार, सजग एवं सचेत हुनु आवश्यक छ । 

कुनै पनि यान्त्रिक शक्ति अथवा मानव शक्तिबाट संचालित साधनले अर्को सवारी साधन वा सडकमा रहेका अन्य सजिव वा निर्जिव चिज बस्तुलाई ठक्कर दिन्छ र त्यसबाट क्षति, घाईते र मृत्यु गरी तीन वटा अवस्था पैदा गर्दछ भने त्यसलाई सवारी दुर्घटना (Accident) भनिन्छ भने बिभिन्न कारणबाट एक आपसमा ठक्कर खाएको अथवा एकले अर्कोलाई ठक्कर दिएको स्थानलाई सवारी दुर्घटना स्थल भनिन्छ । सवारीको निर्दिष्ट मार्ग एवं लक्ष्यमा आएको असामान्य परिस्थिती तथा अप्रिय अवस्था जसवाट जनधनको क्षति हुन्छ भने त्यो नै सवारी दुर्घटना हो ।

यसरी हेर्दा सवारी दुर्घटना बिभिन्न प्रकार र प्रकृतिबाट भएता पनि उक्त सवारी दुर्घटनामा भएको धनजनको क्षतिको आधारमा सवारी दुर्घटनालाई निम्न ३ प्रकृतिमा बिभाजन गर्न सकिन्छ ।
(१) गम्भिर प्रकृति - धेरै धनजनको क्षति हुनु, मानिसको मृत्यु हुनु वा अंगभंग हुनु आदि ।
(२) मध्यम प्रकृति - मानिसलाई ठूलो चोट पटक लाग्नु सवारी साधनमा प्रशस्त क्षति हुनु आदि ।
(३) सामान्य प्रकृति - सामान्य चोट पटक लाग्नु, सवारी साधन वा अन्य चिज बस्तुको सामान्य क्षति हुनु ।

सवारी दुर्घटना भैहाले के गर्ने ?

 सवारी साधन नहटाउने, यदि हटाउनै पर्ने अवस्था आएमा फोटो खिच्ने र सम्भव भएसम्म आफ्नो सवारी साधनको अगाडी, पछाडीका ४ वटै चक्काकोे सडकमा चिन्ह÷धर्को लगायर हटाउने ।
 यदि घाइते छन् भने घाईतेलाई पहिलो प्राथमिकता दिइ अस्पताल पठाउन सहयोग गर्ने ।
 प्रहरीलाई खबर गर्ने । दुर्घटनामा संलग्न पक्षहरु बिच आपसी सद्भाव कायम राख्ने ।
 अन्य सवारी साधनहरु आवत जावत गर्न सम्भव भए गराउन सहयोग गर्ने ।
 प्रहरीको घटनास्थलमा कार्य समाप्त भएपछि तत्काल सवारी साधन हटाउने तथा साइड लगाउने ।
 प्रहरीलाई आवश्यक कागजात दिने र कागजात दिए पश्चात प्रहरीसँग पुर्जी लिने ।
 दुर्घटनामा संलग्न सवारी साधनहरु मध्ये कुनैमा प्रज्वलनशिल वा बिस्फोटक सामाग्री छ भने यथासक्य छिटो दमकल वा प्रहरीलाई सूचना दिने ।

विष्णु थापा
बरिष्ठ प्रहरी नायव निरीक्षक